Zincir marketlerden 'fahiş fiyat' savunması

Rekabet Kurulu, salgını sürecinde, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile tedarikçileri konumundaki üretici ve toptancı seviyesindeki teşebbüsler hakkında yürütülen soruşturmanın sözlü savunma toplantısı yapıldı. Savunmada raf fiyatını belirleyen temel unsurların alıcı fiyatları, rekabet ve brüt kâr marjı olduğu, bu unsurlar dikkate alındığında fiyat geçişlerinin piyasa gerçekleriyle uyumlu olduğu belirtildi. NTV'nin aktardığı habare göre, savunmalarda sektör temsilcileri salgın süresince artan maliyetlere dikkat çekti. Temsilciler, bu süreçte ürünlerin sevkiyatı ve ithalatının kısıtlandığını, nakliye maliyetlerinin de ciddi oranda arttığını belirtti. İlave istihdam, hijyen ürünlerinin alımı, ek servis araçları kullanımı ve Covid-19 kısıtlamaları kapsamında son kullanım tarihli meyve, sebze ve tavuk gibi ürünlerin yönetim maliyeti gibi işletme giderlerinin de ek maliyetler getirdiği ifade edildi.

Rekabet Kurumunun zincir marketler hakkında açtığı soruşturma kapsamında sözlü savunmalar gerçekleştirildi. Sözlü savunmalar öncesi Rekabet Kurulu raportörleri hazırladıkları rapora ilişkin bilgi verdi. Raportörler, ceza verilmesini talep etti.

Soruşturma kapsamında iddia nitelikli olan raportör açıklamasına göre, A101, BİM, Carrefoursa, Migros, Şok, Savola ve Procter & Gamble hakkında idari para cezası talep edilirken, ayrıca ilgili şirketlerin ihlallerinin "kartel" niteliği taşıdığı ve bu nedenle artırılması talep edildi. Kanuna aykırı eylemlerin 2018 yılına kadar uzandığını ileri süren raportörler, A101, BİM, Carrefoursa, Migros, Şok ve Savola bakımından ihlalin bir yıldan uzun, beş yıldan kısa sürdüğü, bu nedenle temel para cezasının, Ceza Yönetmeliğinin ilgili hükümlerince yarısı oranında artırılarak uygulanması; A101, BİM, Carrefoursa, Migros, Şok, Savola ve Procter & Gamble'ın soruşturma sonrasında dahi kartele devam ettiği ileri sürülerek para cezasında artırım istendi. Raportörler ayrıca herhangi bir hafifletici unsur görmediklerini belirttiler.

Raportörlerce, tedarikçi Savola hakkında ayrıca, Kanun'un 4. maddesini ihlal ettiği, ayrıca idari para cezası verilmesi talep edildi. Sayılan şirketler ve soruşturmaya konu Dernek hakkında ise bulguya ulaşılamadığı belirtildi. Raportörlerce hazırlanan rapora göre, bazı zincir marketler ile onlara ürün sağlayan tedarikçilerden 29 teşebbüs hakkında uyumlu eylem, rekabeti önleyici anlaşmayı yasaklayan Rekabet Kanunu 4. Maddesi kapsamında soruşturma açıldığı hatırlatıldı.

Raportörler, "A101, BİM, Carrefoursa, Migros ve Şok zincir mağazaların doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla, satış fiyatlarının ve fiyat artışlarının koordinasyonunun sağlandığı, elde edilen belgelerde "piyasanın organize edildiği", artırılan fiyatların "rakiplerle eş zamanlı raflara yansıtılacağı" yönünde ve benzer nitelikte pek çok ifade bulunurken, zincir marketlerin fiyat hareketlerinin de bu bulguları büyük ölçüde teyit ettiği" bilgisini verdiler. Raportörler, bu şekilde uyarılan ancak fiyat yükseltmeyen zincir marketlerin de bölgesel olarak fiyat indirimleri, tedarikçiye iade faturası kesmek gibi yöntemlerle cezalandırıldığını iddia etti. Raportörler, "Böylelikle A101, BİM, Carrefoursa, Migros ve Şok'un satışa sundukları pek çok ürünün satış fiyatlarının tespiti amacına sahip, topla-dağıt karteli niteliğindeki anlaşmalar veya uyumlu eylemler yoluyla 4054 sayılı Kanun'un 4. maddesini ihlal ettikleri.." sonucunu savundu.

Raportörler ayrıca, tedarikçi nitelikli Savola ile Procter & Gamble'ın da kendi ürünleri bakımından adı geçen zincir marketler arasında satış fiyatlarına ve fiyat artışlarına yönelik olarak gerçekleşen koordinasyonun sağlanmasına yönelik rol oynadığı, geleceğe dönük satış fiyatları ve fiyat artış tarihleri gibi rekabete hassas bilgilerinin paylaşımına aracılık ettikleri iddiasıyla 4. Maddeye aykırı suç işlediğini ileri sürdüler.