TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文
Uygulamalarımız appstore googleplay
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文

Türkiye Ekonomisinin 3. Çeyrek Büyüme Performansı

Yazının Giriş Tarihi: 07.12.2021 10:20
Yazının Güncellenme Tarihi: 07.12.2021 10:20

Türkiye ekonomisi 2021 yılının 3. Çeyreğinde çeyreklik bazda %2.7 oranında büyürken yıllık bazda ise %7.4 oranında büyüme performansı yakaladı. Bu noktada bir miktarda olsa söz konusu büyüme rakamının beklenti altı geldiğini söyleyebiliriz. Beklentiler %7.5 ile %8 arası bir rakamdı. Ama buna rağmen söz konusu büyüme rakamının pandemi koşullarına göre hayli iyi bir rakam olduğunu söyleyebiliriz. Anlaşılan o ki ekonomimiz bu yılı çift haneli bir büyüme rakamı ile kapatacak gibi görünüyor.

Evet şunu biliyoruz pandemi ekonomileri olumsuz etkiledi ama bazı alanlarda da önemli fırsatlar da yarattı. Bu açıdan özellikle uzun tedarik zincirlerinin bozulması ülkeleri kısa tedarik zincirlerine yöneltti. Bu anlamda Türkiye'deki ihracatçı şirketlerin şimdilik bu avantajı çok iyi değerlendirdiğini söyleyebiliriz. Özellikle Türkiye'de pandemi döneminde her türlü zorlu şartlara rağmen üretime devam edilmesi de büyümeyi destekleyen önemli bir unsur oldu. Tabi şirketlerin esnek üretim yapısına sahip olması da söz konusu zorlu sürece çok çabuk adapte olmasını ve ekonomimizin de iyi bir büyüme performansı yakalamasını sağladı diyebiliriz.

Yukarıda da söylediğim gibi pandemiye rağmen büyüme performansımız oldukça iyi. Aşağıdaki grafiği incelediğimizde 3. çeyrek büyümesinin alt kalemlerini incelediğimizde tüketim harcamalarının %9.1, devlet harcamalarının %9.4 ve net ihracatın ise %17.3 artış gösterdiğini anlıyoruz. Gayri safi sabit sermaye oluşumu ise %2.4 azalmış. Rakamlardan da anlaşılacağı üzere son çeyrek büyümenin ana motoru net ihracattan geliyor yani temelde güçlü dış talep desteklemiş büyümeyi. Hatta öyle ki 3. çeyrek büyümenin %92'si net ihracat katkısından ileri geliyor. Bir diğer deyişle %7.4'lük büyümenin %6.8'i net ihracat kaynaklı.

Kaynak: TÜİK

Tabi iyi bir büyüme performansı yakalamış olmamız her şeyin yolunda olduğu anlamına gelmiyor. Bu durumu 3. çeyrek büyüme rakamlarını daha yakından inceleyerek anlamaya çalışalım. Örneğin ücretli çalışanların büyümeden aldığın payın giderek azaldığını anlıyoruz. 2020 yılının 3. çeyreğinde gelirden %30.1'lik pay alan işgücü ödemelerinin payı 2021 yılı 3. Çeyreğinde %29.8'e gerilemiş. Bir diğer deyişle sabit gelirlilerin yani maaşlı çalışanların pastadan aldığı pay giderek azalıyor. Yani büyümenin tabana yayılmadığını ve gelir dağılımını bozan bir yapısı olduğunu anlıyoruz.

Yine sektörel bazda incelediğimizde tarım sektörününün bu yılın 3. çeyreğinde %5.9 daraldığını görüyoruz. Bu da ekonomimiz adına oldukça sıkıntılı bir durum. Son dönemdeki enflasyon rakamlarının en büyük kaynaklarından birinin gıda enflasyonu olduğunu göz önüne alacak olursak eğer daralan tarım sektörü hâlihazırda yüksek olan gıda fiyatlarının ileride daha da yükselmesine neden olacaktır.

Son büyüme performansına bir de istikrar ve sürdürülebilirlik açısında bakacak olursak eğer bu konuda da sıkıntılar olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Yukarıda da değindiğim gibi büyümenin ana motoru net ihracat. Bu noktada önümüzdeki dönemlerde de çeşitli sebeplerden dolayı yüksek net ihracat elde edemeyebiliriz. Bu konuyla ilgili bazı riskler var. Hiç kuşkusuz bu risklerin başında pandemi koşulları geliyor. Yeni Omicron varyantı ekonomilerin yeniden kapanmasına neden olursa ihracatımız 2020'deki gibi önemli ölçüde daralabilir. Yine piyasada net ihracata dayalı yeni ekonomik modele dair endişeler de var.  Bu noktada piyasadaki hâkim görüş söz konusu net ihracata dayalı büyümemiz ilerleyen dönemler için çok da sürdürülebilir görünmüyor açıkçası.

Yükleniyor..
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.