Değerler Hayatı Değerli Kılıyor
Sizi hayata bağlayan, yaşamınıza yön veren kişisel değerleriniz neler? Albert Einstein “Başarılı bir insan olmaya çalışmayın, değerli bir insan olmaya çalışın. Başarılı bir insan, hayata verdiğinden fazlasını alır, değerli bir insan ise hayata aldığından fazlasını verir.” demiş. Sizi “değerli” kılan şeyleri de kişisel değerleriniz ortaya çıkartıyor. Bu değerlerinin farkında olan ve değerlerini sahiplenip bu doğrultuda bir yaşam kuran kişiler mutlu ve huzurlu.
Koçluk çalışmalarında temel değerleri belirlemek ve bu doğrultuda kişiyi düşünmeye ve sorgulamaya yönlendirmek önemlidir. Temel değerlerinizi belirlemek için basit bir uygulama anlatacağım. Sizin kişiliğinizi oluşturan, kararlarınızı etkileyen, hayatı daha anlamlı kılan aklınıza gelen tüm değerleri kendi ifadenizle yazın. (Bu listeyi yaparken internetten ön araştırma yapıp yüzlerce değer saptayabilirsiniz, bu size kendi listenizi hazırlamanızda kolaylık sağlayacaktır.) Diyelim 50 değerden oluşan bir değerler listesi hazırladınız. Bu listeyi baştan sona okuduktan sonra sizden listeyi 25 değere indirmenizi isteyeceğim. Zor da olsa vazgeçeceksiniz bazı değerlerden, vazgeçmeniz onu yok saymanız anlamına gelmiyor sadece şu an öncelikleriniz arasında olmadığını gösteriyor. Bu elemeden sonra listenizi 15’e indirmenizi, sonrasında da 10’a indirmenizi isteyeceğim. Son elemeleri yaparken zorlandınız değil mi ilk 10’u belirlemek sizi birçok sorgulamaya yöneltmiştir. Şimdi de bu listeden iyice düşünerek ve kendinizi ikna ederek 5 tanesini daha elemenizi isteyeceğim. Geride kalan son 5 değer sizin her koşulda vazgeçmeyeceğiniz sizi siz yapan temel değerleriniz. Eğer bu listeyi saklarsanız, bu uygulamayı yıllar sonra yaptığınızda listeden çıkarılan veya eklenen değerlere bakarak hayata bakış açınızın ne kadar değiştiğini de görebilirsiniz.
Kişisel değerler nasıl kişinin hayata karşı duruşunu, kişilere ve olaylara yaklaşımını, aldığı kararları ve aksiyonları belirliyorsa kurumsal değerler de kurumun hem çalışanlarına hem de topluma karşı sergilediği tutum ve davranışları, iş ahlakını belirliyor.
Her kurumun iş yapış şeklini, çalışma prensiplerini, sorumluluk anlayışını ve iş ahlakını belirleyen değerleri vardır. Kurumsal değerlerin kurumun çalışanlarının değerleriyle örtüşmesi, aynı bakış açısına sahip olması çok önemlidir. Çünkü kişinin değerleri ile kurumun değerleri çatışıyorsa kurum uzun vadede bundan zarar görür, tam tersi durumda da kişi değerleriyle uymayan bir firmada çalıştığı için çok fazla yıpranır ve kendi olamadığı bir ortamda mutsuz ve başarısız olur.
Bir kurum düşünün üretirken çevre ve doğa konusu değerleri arasında yok. Kişisel değerleri arasında çevreye zarar vermemek olan bir çalışanın bu firmada çalışması ne kadar zordur. Çalışanın içindeki doğal sorgulama onu yer bitirir, kendini bir suçun parçası ve sorumlusu olarak hisseder ve sonunda mutsuz ve verimsiz olur. Bu senaryoyu tersten düşündüğümüzde de çevre dostu uygulamalar konusunda çok hassas olan bir firmanın bu konuda hiçbir farkındalığı olmayan, çevresel konulara önem vermeyen bir çalışanla hedeflerine ulaşması ne kadar zordur. Mükemmel senaryoda hem kurumun hem de çalışanın çevre dostu değerlere sahip olmasıyla çok daha yaratıcı, verimli ve faydalı işler çıkacağını hepimiz tahmin edebiliriz.
Kurumsal değerleri arasında birlikte çalışmak, yaratıcı ve inovatif olmak, teknoloji dostu olmak, sosyal sorumluluk bilinci, çevre dostu olmak gibi ana başlıkları bulunan firmaların bu değerleri çalışanlarında da yaşatmaları ve bu değerler doğrultusunda onları geliştirmeleri gerekiyor. Kurumsal değerler vizyon, misyon, politika, prosedür ve talimatlarla kurum içerisinde yaygınlaştırılır ve resmileştirilir. Eğitimler, projeler, koçluklar, mentorluklar, rehberlik ve danışmanlık hizmetleriyle ve her türlü iletişim araçlarıyla da pekiştirilir, içselleştirilir.
Bu süreçte kurum liderinin yanısıra insan kaynakları ve kurumsal iletişim birimlerine önemli görevler düşer. İşe alım sürecinden işten ayrılma sürecine kadar tüm aşamaların kurumsal değerler doğrultusunda yeniden yapılandırılması ve değerlerle uyumlu bir iş akışı haline getirilmesi gerekir. Kurumun yaptığı tüm faaliyetlerin, basın açıklamalarının, desteklediği projelerin ve kurumsal iletişim dilinin de değerlerle paralel ve iç içe olması gerekir.
Kurumsal değerleri çalışanların, müşterilerin ve toplumun faydasına olan kurumlar hem kısa vadede hem de uzun vadede kazançlı olacak ve her zaman beğenilen, istenilen “değerli” firma olmaya devam edeceklerdir.
