Farkındalık Kazandıran, Verimlilik Artıran Sorular
Kişiye farkındalık kazandıran, sorumluluk hissetmesini sağlayan talimatlar, emirler ve tavsiyeler değil, yerinde ve zamanında sorulmuş doğru sorulardır.
Bazen karşımızdakine yardımcı olmak, süreci hızlandırmak için emirler verdiğimizde bunun hiçbir etkisi olmadığını aksine karşımızdaki kişiyle diyaloğumuzu daha da bozarak onun daha da verimsiz ve mutsuz olmasın sağlarız. Etrafımızdakilere emir kipiyle yapması gerektiğini söylememiz yeterli olmaz, onun o işi nasıl yapacağını, neden yapacağını, neye dikkat ederek yapacağını anlattığımızda sözlerimizle yönlendirdiğimizde çok daha etkili ve kalıcı sonuçlar elde ederiz.
Bu konunun kafamızda daha net canlanması için koçluk mesleğinin doğuş noktası olan spordan bir örnek vermek istiyorum. Topla yapılan bütün antrenmanlarda hocalar öğrencilerine hep “Topu izle” emir ve talimatını verir. Sonra da yapılan ilk hatada “Neden topu izlemiyorsun” diye oyuncuya serzenişte bulunur. Öğrenciye “Topu izliyor musun? veya “Topu neden izlemiyorsun?” diye kapalı uçlu soru sorduğunda oyuncu da “Evet izledim” yanıtını vererek karşılıklı bir çatışma diyaloğunun başlangıcını yapmış olurlar. Çünkü bu soruda suçlama vardır, yargılama vardır, belki de aşağılama vardır.
Şimdi bu hocanın öğrencisine emir ve talimat vermesi yerine aşağıdaki soruları sorarak onu düşünmeye, kapasitesini zorlamaya ve her defasında bu soruların cevabını verecek şekilde dikkatle izlemeye yönelttiğini düşünün. Çok daha etkili olmaz mı? Voleybol oynadıklarını hayal edelim…
Karşı taraftan top sana gelirken ne tarafa dönüyor? Hangi oyuncunun attığı topu daha kolay ya da zor karşılıyorsun? Top ağı geçerken hangi hızda geçti, nereye düştü. Topu atarken elinin vuruş hızı, yönü nasıldı? Bu şekilde top nereye düştü? Senin attığın top nereye giderse kolay ya da zor karşılanıyor? Topu ne kadar zıpladığında ne kadar uzağa atabiliyorsun? Nasıl sıçradığında daha iyi atıyorsun? Topu ne hızla attığında saha dışına çıkıyor? Top hangi yöndeyken vurduğunda saha dışına çıkıyor?
Bu soruları daha da çoğaltabiliriz. Bu şekilde sorular yönettiğimizde “Topu izle” talimatından çok daha etkili bir yöntem göstermiş oluruz. Oyuncu bu soruların cevabını bulabilmek için oyuna, topa, kendisine çok daha fazla konsantre olacak ve beyninde bu soruların cevabını bulmaya çalışacaktır. Bu şekilde onun konsantrasyonunu artırarak aslında çok daha verimli ve başarılı bir oyun çıkarmasını da sağlamış olacaktır hocası.
Bu yönetimi iş hayatına da adapte etmemiz gerekiyor. Çalışanlarımıza emir vermek yerine onların potansiyelini en doğru şekilde kullanabilecekleri şekilde yönlendirici sorular sormak çok daha etkili olacaktır. Bu yüzden işi devretmeden önce onlara püf noktalarını görmelerini sağlayacak, tecrübelerimiz doğrultusunda elde ettiğimiz deneyimlerimizi görmesini sağlayacak bir bilgi vermemiz, dikkat edeceği konularla ilgili sorular sorarak o işi yaparken soruların cevabını bulmaya çalışırken öğrenmelerini sağlayacağımız şekilde diyalog içinde olursak çok daha doğru ve güvenli bir iletişimle ilerlemiş oluruz.
Yöneticilerin bir problemle karşılaştığında “Neden bunu böyle yaptınız?” “Ben size bunu kaç defa anlattım. Neden bu böyle oldu?”, “ Bu saate kadar neden bitiremediniz? 1 saat içinde bu iş bitecek” diyerek kızmak, bağırmak ya da hakaret etmek yerine aşağıdaki soruları sorarak onları bir daha bu hatayı yapmayacak şekilde eğitmesi, yönlendirmesi, yol göstermesi daha etkin olmaz mı?
Sence buradaki en büyük hata nedir? Çözmen için neye ihtiyacın var? Bu işi yaparken en çok nerede zorlandın? Bu konuda kimden yardım alabilirsin? Sence bu işin en doğrusu nasıl olur? Sen bunu nasıl yapabilirsin? Şu anda en büyük sıkıntın, seni engelleyen şey nedir? Sana nasıl yardım edebilirim? Bu konuda kim sana destek olabilir?
Evet bu soruları daha da çoğaltabiliriz ve eminim siz çok daha beyin açıcı, ilham verici, motive edici sorular bulabilirsiniz. Önemli olan bu farkındalığa erişmek ve değişmek için gayret göstermek.
