İnsan Kaynakları da yeşillendi

Sürdürülebilirlik kavramı özellikle son yıllarda birçok kurumsal firmanın stratejik kararları ve iş planları içerisinde yer alıyor. Global ölçekte çalışan ve global firmalarla işbirliği içerisinde bulunan firmalar için ise bu konu çok daha kritik ve üst seviyede takip edilen ve yönetilen bir konu olarak karşımıza çıkıyor.

Kurumsal süreçlerin iyileştirilmesi için yapılan tüm çalışmaların her aşamasında rolü olan İnsan Kaynakları birimleri  bu kavramla uzun yıllar önce tanıştı. İnsan Kaynakları birimleri  tüm süreçlerinde hem kanunların, hem müşterilerin, hem toplumun hem de global trendlerin doğrultusunda sürdürülebilirlik bakış açısına paralel düzenlemeler yaptı.

Son yıllarda da sürdürülebilirlik çatısı altında İnsan Kaynaklarının tüm süreçlerinde çevre konusunda yaptığı tüm uygulamalar “Yeşil İnsan Kaynakları Yönetimi” başlığı altında  değerlendiriliyor. Bu tanım yeni bir kavram olarak karşımıza çıkmakta ve henüz tam olarak bilinmemektedir. İnsan Kaynakları departmanları kurumsal ihtiyaçlar doğrultusunda yaptığı bu başlık alanına girebilecek çalışmaları henüz bu başlıkla ifade etmiyor.

Çevre dostu üretim kavramı 2000’li yıllarda konuşulmaya ve uygulanmaya başlandı. Firmanın üretirken doğaya zarar vermemesini, doğal kaynakları tasarruflu kullanmasını, geri dönüşümü destekleyici faaliyetlerde bulunması gibi faaliyetleri kapsayan bu anlayış kurumun ana süreçlerinden kademe kademe çalışanların da çevre konusunda bilinçlendirilmesine kadar yaygınlaştırıldı.

Son yirmi yılda, proaktif çevre yönetimi ihtiyacı kapsamında dünya çapında yeşil akım konusunda  fikir birliği ortaya çıktı (González-Benito & González-Benito, 2006).  Bu doğrultuda Yeşil pazarlama (Peattie, 1992), Yeşil muhasebe (Bebbington, 2001; Owen, 1992), Yeşil perakendecilik (Kee-hung, Cheng ve Tang, 2010) ve genel olarak Yeşil yönetim (McDonagh) üzerine çok sayıda literatür “yeşil” yani çevreci kavramı üzerine inşa edilmiştir. (Prothero, 1997)

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)  Yeşil işleri; enerji verimliliğinin artırılması, zararlı gazların kontrol altına alınması, çevrenin korunması ve yenilenmesine hizmet eden, sürdürülebilir ve ekonomik kalkınmayı sağlayan çevre dostu işler olarak tanımlamaktadır.  Bunlara ilaveten; eşit istihdam ve gelir olanakları yaratma, üretken olma, sosyal güvenlik sağlama, adil sonuçlar yaratma, yenilenebilir ve dönüştürülebilir enerji gibi birçok konu da yeşil işin temelini oluşturmaktadır.

Yeşil İnsan Kaynakları Yönetimi’ni “bir kurumun çevresel hedefleri doğrultusunda çalışanlarını çeşitli araçlarla “yeşil” yapmayı amaçlayan bir sistemin geliştirilmesi, uygulanması ve bunun devam ettirilmesi için yürütülen tüm faaliyetlerin bütününe verilen ad olarak tanımlayabiliriz. Yeşil-İKY, çalışanları yeşil çalışanlara dönüştürmek için çalışmalar yaparken esas amacı kurumsal sürdürülebilirlik hedeflerine destek vererek kurumun çevresel hedeflerine ulaşmasına katkı sağlamaktır. Kurumsal çerçevede çevre hedeflerine ulaşılması için kurum çalışanlarının da bu süreçler içerisinde aktif olarak yer alması ve çevre hedeflerini sahiplenmesi gerekir.

Yeşil insan kaynakları süreçlerini üç temel başlık altında toplayabiliriz. İlk başlık, yeşil yeteneklerin geliştirildiği, işe alım, seçme-yerleştirme, eğitim ve geliştirme fonksiyonlarını kapsamaktadır. İkinci başlık; çalışanların motivasyonu, performans değerlendirmesi ve ödüllendirilmesi ile ilgili fonksiyonları kapsamaktadır. Üçüncü başlık ise; çalışanların katılımı ile ilgili olup çalışanların güçlendirilmesi ve yeşil organizasyon kültürünün yaratılması konularını kapsamaktadır. Bir İK işlevini yeşil yapmak için yeşil iş performansı sağlayan politikaları, prosedürleri ve uygulamaları iş süreçlerine dahil etmek gerekir. Aslında kurumsalda her bir fonksiyonu yeşil yapmak mümkündür.

Daha güzel bir dünya için daha çok yeşil çalışmaları olan kurumlara, örgütlere ve insanlara ihtiyaç olduğunu unutmayalım.