Yetenek Kıtlığı Kapımızda
Son yıllarda türlü felaketlerle karşılaştık ve görünüşe göre karşılaşmaya da devam edeceğiz. Önümüzdeki yılların felaketlerinden birisi de "kıtlık" olacakmış. Çevresel göstergeler, tarım arazilerin son durumu, küresel ısınma da bu durumu doğrulayacak şekilde bize gelecek günler hakkında bilgi veriyor.
Son yıllarda iş dünyasında da "kıtlık" kelimesi sıkça kullanılmaya başladı. İş dünyasını tehdit eden kıtlık ise "yetenek kıtlığı".
World Economic Forum'un 2011 yılında global yetenek riski üzerine yaptığı araştırmada dünya üzerinde her ülkede 2020 sonrasında ciddi bir yetenek sorunu olacağı bilimsel verilerle rapor edildi. Rapora göre Türkiye özelinde de 2010-2020 yılları döneminde güçlü yetenek kıtlığı eğilimi daha uzun vadede de yetenek kıtlığı eğilimi görüleceği belirtildi. Sanayileşmenin artması, yeni iş sahalarının açılması, ülke ekonomilerinin büyümesine paralel olarak yetenekli iş gücünün de artması gerekiyor. Rakamlar ve raporlamalar yetenekli çalışanların bu hızda artmayacağını söylediğine göre özel sektörün işlerinin devamlılığı için kendi sektörüne özel yetenek yönetimi programları yapması zorunluluğu ortaya çıktı.
2021 yılına geldiğimizde rapordaki bilgilerin gerçekleştiğini ve gelişmiş ülkelerin yetenekleri kendi ülkelerine çekmek için çeşitli kolaylaştırıcı imkan ve fırsatlar yarattığını görüyoruz. Özellikle Amerika, Kanada ve birçok Avrupa ülkesi yaşlanan nüfus ve nüfusun yavaş artması sebebiyle azalan genç nüfus sayısıyla her alanda çalıştıracak genç yeteneklere ihtiyaç duyuyor. Pandemide değişen yaşam koşulları ve çalışma koşulları sebebiyle ekonomik, siyasi, sosyal ve kültürel koşulların da etkisiyle Türkiye'den çok sayıda üniversite mezununun, farklı mesleklerden uzmanların, profesyonellerin yurtdışına çalışmaya gittiğini görüyoruz.
TÜİK verilerine göre 2019 yılında Türkiye'den yurtdışına 330 bin 289 kişi göç etmiş. En çok beyin göçünün olduğu ülkeler arasında Norveç, İsveç, Amerika, Kanada ve Avustralya yer alıyor.
World Economic Forum'un 2017 yılında yayınladığı "Küresel İnsan Sermayesi" raporuna göre Türkiye gelecekte büyüyen ekonomisi ve iş sahaları sebebiyle yetenek sıkıntısı çekecek ülkeler arasında yer alıyor. TÜİK kayıtlarına göre Türkiye'nin 2020 yılı itibariyle nüfusu 83 milyon olup, demografik verilere göre 2040 yılında nüfusun 100 milyon civarında olması beklenmektedir.
2018 yılında Manpower şirketi tarafından yapılan Yetenek Açığı raporuna göre Türkiye'de yetenek açığı bulunan ilk beş pozisyon şunlardır: Nitelikli işçi, mühendis, teknisyen, satış temsilcisi ve finans uzmanı. Yine aynı rapora göre Türkiye'de yetenek açığının ilk üç sebebi ise şunlar:
- Adayların deneyim eksikliği
- Adayların teknik bilgi ve eğitim eksikliği
- Bu pozisyonların doğru bütçelendirilmemesi, düşük ücret belirlenmesi
Bu tespitlerden de görüldüğü üzere devletin ve özel kurumların Türkiye'nin gelecekteki yetenek açığını kapatmaları için özellikle eğitime ve çalışanlarının yeteneklerini geliştirici projelere yatırım yapmaları gerekiyor.
