Merkez Bankası Fiyat Gelişmeleri Raporu'nu açıkladı!

AKARYAKIT FİYATLARINDA DÜŞÜŞÜN YANSIMALARI

Enerji grubundaki fiyat yükselişine, mesken tarifelerindeki değişiklikten sonra elektriğin önemli bir katkısı oldu. Uluslararası ham petrol fiyatlarının düşmesi ve döviz kurlarındaki değişimlerin dengelenmesi ile akaryakıt fiyatlarında yaşanan kısmi düşüşler, aylık enerji grubundaki enflasyonu sınırladı. Ancak son dönemde Türk lirasının değer kaybetmesi, özellikle dayanıklı tüketim malları gibi temel mal fiyatlarını etkiledi.

Bu dönemde, giyim ve ayakkabı grubunda, sezon geçişlerine bağlı fiyat artışları önceki yıllardan daha belirgin olurken, aylık temel mal enflasyonunu yükselten bir faktör olarak öne çıktı. Gıda grubu fiyat artışları ise bir önceki aya göre yavaşladı, bunda sebze fiyatlarındaki düzeltmenin önemli bir rolü vardı.

Hizmet grubundaki aylık fiyat artışı bir önceki aya göre biraz artarken, bayram dönemi etkisiyle belirginleşen ulaştırma hizmetleri ve kırmızı et fiyatlarındaki gelişmeler, lokanta ve otel alt grubunu ön plana çıkardı. Aylık üretici enflasyonu bir önceki aya göre artış gösterirken, yıllık üretici enflasyonundaki düşüş eğilimi devam etti. Mevsimsellikten arındırılmış B ve C endekslerinin aylık artışları güçlenirken, yıllık artışları düşüşünü sürdürdü.

Tüm bu göstergeler değerlendirildiğinde, enflasyonun temel eğiliminin nisan ayında yükseliş gösterdiği sonucu çıktı. Yıllık tüketici enflasyonunda ise enerji ve temel mal gruplarının katkısı bir önceki aya göre sırasıyla 0,45 ve 0,35 puan artarken, hizmet, alkol-tütün-altın ile gıda ve alkolsüz içecekler gruplarının katkısı sırasıyla 0,40, 0,34 ve 0,30 puan azaldı.

Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre, tüketici fiyatlarındaki aylık artış bir önceki aya göre yatay seyrederken, B ve C endekslerinde güçlenme gözlemlendi. B endeksini oluşturan gruplarda, fiyat artışları özellikle temel mal ve işlenmiş gıdada belirginleşti.

TCMB tarafından izlenen göstergeler, nisan ayında enflasyonun temel eğiliminde aylık bazda bir artışa, üç aylık ortalamalarda ise yatay bir seyre işaret etti. Hizmet grubundaki aylık fiyat artışı yüzde 3,00 olarak kaydedilirken, grubun yıllık enflasyonu 1,74 puan azalarak yüzde 54,60 oldu.

BAYRAM DÖNEMİNDE ULAŞTIRMA FİYATLARI ENFLASYONU TETİKLEDİ

Rapora göre, yıllık enflasyon özellikle haberleşme gibi alt gruplarda geriledi. Ancak aylık bazda, bayram etkisi ile fiyatları yüzde 5,75 artan ulaştırma hizmetleri ön plana çıktı. Bu artışta, kara yolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı (yüzde 13,22) ve hava taşımacılığındaki (yüzde 42,10) yükselişler etkili oldu.

Kira aylık enflasyonu, sözleşme yenileme oranındaki düşüşle son iki aydır gözlenen zayıflama eğilimini koruyarak yüzde 3,20 olarak gerçekleşti.

Ocak sonrası yavaşlayan lokanta ve otel grubunun aylık enflasyonu, nisan ayında hem yiyecek hem de konaklama hizmetlerinden kaynaklı olarak yükseldi. Gıda hizmetlerindeki kırmızı et fiyatlarının artışı ve konaklama hizmetlerindeki Türk lirasındaki değer kaybı bu gelişmelere katkı sağladı.

Eğitim hizmetleri, yılın en düşük aylık artışını yüzde 2,28 seviyesinde gördü.

Haberleşme grubunda ise aylık enflasyon yüzde 0,38 ile ılımlı kalmaya devam etti. Nisan ayında, Türk lirasındaki zayıflamanın etkisiyle temel mal grubu fiyatları yüzde 3,74 artarken, grubun yıllık enflasyonu 0,89 puan artışla yüzde 20,28'e çıktı. Yıllık enflasyon, işlenmemiş gıda grubunda düşerken diğer temel mallar, dayanıklı mal ile giyim ve ayakkabı grubunda yükseldi.

Dayanıklı tüketim mallarındaki fiyat artışı yüzde 3,43 ile önceki aya göre belirgin şekilde artarken, otomobil kalemindeki kur geçişkenliği yüksek fiyat artışı (yüzde 4,68) dikkat çekti.

ENERJİ FİYATLARININ ARTIŞI

Mobilya grubunda da yüksek oranda aylık artış (yüzde 4,42) gözlemlenirken, beyaz eşya fiyatlarının nisanda nispeten yatay kalışı dikkat çekti. Beş aydır düşüş gösteren giyim ve ayakkabı fiyatları sezon geçişleri nedeniyle aylık bazda yüzde 6,57 oranında artış göstererek tarihi nisan ayı eğilimlerini aştı.

Diğer temel malların da aylık enflasyonu yüzde 2,38 ile bir önceki aya göre yükseldi. Enerji fiyatları nisanda yüzde 4,32 artarken, grup yıllık enflasyonu 6,13 puan yükselen yüzde 48,11 olarak gerçekleşti.

Son Kaynak Tedarik Tarifesi kapsamında endekse günlük yansıtılan elektrik fiyatları, mesken elektrik tarife düzenlemesi nedeniyle nisanda yüzde 20,80 artış gösterdi; bu artışın mayıs ayına da etkisinin devam etmesi bekleniyor.

Diğer yandan, akaryakıt fiyatları, Türk lirasının değer kaybına rağmen uluslararası ham petrol fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle yüzde 0,36 azaldı. Şebeke suyu fiyatları ise bu dönemde aylık yüzde 1,66 arttı.

YILLIK ENFLASYONDA İŞLENMEMİŞ GIDADA GERİLEME

Nisan ayında, gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları yüzde 2,01 artarken, yıllık enflasyon bu grupta 1,03 puan düşerek yüzde 36,09 seviyesine geldi.

İşlenmemiş gıda alt grubunda yıllık enflasyon 2,51 puan azalarak yüzde 37,06 olurken, işlenmiş gıdada 0,39 puan yükselme ile yüzde 35,35 olarak gerçekleşti. Nisan ayında işlenmemiş gıda fiyatları, taze meyve (yüzde 19,84), kırmızı et (yüzde 5,92) ve yumurta (yüzde 7,19) kalemlerindeki önemli artışla birlikte, sebze fiyatlarındaki düşüş (yüzde -17,32) ile ılımlı bir seyir izledi.

İşlenmiş gıda alt grubundaki fiyatlar nisan ayında yüzde 2,04 artış gösterdi. Bu artışta ekmek ve tahıllar, katı-sıvı yağlar, konserve işlenmiş sebze ürünleri ve şekerleme-çikolata kalemleri etkili oldu.

Yurt içi üretici fiyatları nisanda yüzde 2,76 artarken, yıllık enflasyon yüksek bazın etkisiyle 1,00 puan düşüşle yüzde 22,50’ye geriledi. Bu dönemde ana sanayi grupları içinde sermaye, ara malı, dayanıksız tüketim, dayanıklı tüketim malı (mücevherat hariç) ve enerji gruplarında fiyat artışları sırasıyla yüzde 3,69, yüzde 3,08, yüzde 2,78, yüzde 1,36 ve yüzde 0,61 olarak kaydedildi.

Aylık fiyat gelişmeleri sektör bazında incelendiğinde, diğer mamul eşya, metal cevherleri, kâğıt ve kâğıt ürünleri, motorlu kara taşıtları ve tütün ürünleri en çok fiyat artışının görüldüğü alt gruplar olarak dikkat çekti.